Fransa hökuməti böhranla üz-üzə-Etimadsızlıq votumu - ŞƏRH

Fransa prezidenti Emmanuel Makronun uğursuz və səriştəsiz siyasəti hər gün özünü daha çox biruzə verir. Artıq iş o həddə çatıb ki, hökumətin qəbul etdiyi son qərara görə, etimadsızlıq votumu hazırlanır. Bu isə göstərir ki, Fransa hökuməti böhranın astanasındadır. Cəmi 8 ay fəaliyyət göstərən baş nazir Fransua Bayru vəzifəsi ilə vidalaşa bilər. Parlamentdə etimadsızlıq səsverməsi hazırlanır, səsvermənin nəticəsi onun üçün son dərəcə əlverişsiz görünür. Səbəb Bayrunun dövlət xərclərini azaltmaq qərarına gəlməsidir (təbii ki, hərbi məqsədlər üçün). Bunun üçün o, Qələbə Günü də daxil olmaqla bir neçə bayramı təqvimdən çıxarır. Makronun himayədarı deputatlardan onun hökumət xərclərini hər il 44 milyard avro azaltmaq planını dəstəkləmələrini xahiş edib. Baş nazir təkcə ənənəvi tədbirlərlə deyil, həm də bəzi bayramların ləğv etməklə kifayət qədər radikal şəkildə qənaət etməyi təklif edir. Avropada 8 May Qələbə Günü və Bayruya görə “ölkəyə baha başa gələn” Pasxa bayramı hədəf alınıb. Onun fikrincə, bu bayramlar iş gününə çevrilərsə, xəzinəyə əlavə milyardlar daxil olacaq. Bayru bunu məcburi addım kimi təqdim edir. Guya Fransa “təhlükə” ilə üzləşib və onunla mübarizə aparacaq vasitələr olmasa, ölkənin “gələcəyi olmayacaq”.

Siyasətçinin fikrincə, bəzən yalnız risk daha böyük riskdən xilas ola bilər və hazırda məhz bu məqamdır. Amma buna cavab olaraq baş nazir müxalifətdən demək olar ki, yekdilliklə “yox” cavabını alıb. “Milli Birlik”in lideri Jordan Bardella vurğulayıb ki, fransızları əziyyətə salan hökumət onların dəstəyini almayacaq. Müxalifətçi Bayrunun çıxışını de-fakto öz istefasının elanı adlandırıb.

“Fəth olunmamış Fransa”nın solçuları, sosialistlər, kommunistlər və yaşıllar baş nazirin vəzifədən azad edilməsinə səs verəcəklərini vəd ediblər. Hətta mərkəzçilər və Bayrunun müttəfiqləri artıq onun vəzifədə qalmaq şansına şübhə ilə yanaşırlar. Baş nazirin vəziyyəti onunla mürəkkəbləşir ki, onun kabineti əvvəlki Barnye hökumətinin dağılmasından sonra yaradılıb. İndi tarixin təkrarlanma riski var, ancaq daha sürətli. Keçən il Fransanın büdcə kəsiri ÜDM-in 5,8%-ni təşkil edib ki, bu da Aİ limitindən demək olar ki, iki dəfə çoxdur. Bu göstəricilər isə vəziyyəti daha da qəlizləşdirir.

Müxalifət artıq hökumətin yıxılması ilə bağlı planlar qurur. 29 yaşlı Bardella açıq şəkildə bəyan etdi ki, onun partiyası parlamentin buraxılması və yeni seçkilər keçirməyə çalışacaq və fransızları “dəyişiklik gözlədiklərini və seçki qutusuna qayıtmağa hazır olduqlarını” əmin etdi. Lakin prezident Makron tamamilə fərqli fikirlərə malikdir. Onun keçən il parlamenti buraxmaq qərarından sonra Assambleya üç düşərgəyə bölünüb və dövlət başçısı çətin ki, bu eksperimenti təkrarlamaq istəsin. Çox güman ki, Emmanuel növbəti xaosdan qaçmaq üçün yeni baş nazir təyin etməyə çalışacaq. Etimad səsverməsi həmkarlar ittifaqlarının və “La France Insoumise”nin artıq fəal şəkildə hazırlaşdığı sərt qənaət əleyhinə etirazlardan cəmi iki gün əvvəl, sentyabrın 8-nə planlaşdırılıb. Bu, Bayrunun şanslarını getdikcə azaldır. Baş nazir özü də etiraf edib ki, bu, əsl şans oyunudur. Fransa hökumətinə etimadsızlıq səsverməsinin qəbulu üçün mütləq səs çoxluğu lazımdır. Yəni, Milli Assambleyanın, parlamentin aşağı palatasının 577 deputatından ən azı 289-unun səsi lazımdır. Artıq partiyalar səsvermə üçün 317 səs toplayıb və bu, hələ qərarını verməyənləri də saymır. Beləliklə, 74 yaşlı baş nazirin təqaüdə çıxma şansı şübhəli görünür. Çox güman ki, o, ora erkən göndəriləcək.

Hikmət Həsənov