ABŞ və İsrail: Hədəf İranda rejim dəyişikliyi deyil, təhdidlərin qarşısını almaqdır - ŞƏRH

2025-ci ildə İran ətrafında gərginlik yeni mərhələyə qədəm qoyub: ABŞ və İsrail ölkənin hərbi və nüvə infrastrukturunun vacib obyektlərinə bir sıra dəqiq zərbələr endiriblər. Eyni zamanda, rəsmi Vaşinqton və Təl-Əviv vurğulayırlar ki, onların məqsədi Tehrandakı hakimiyyətin devrilməsi deyil, yalnız İrandan qaynaqlanan konkret təhlükələrin qarşısını almaqdır.

Son zərbələr: hədəflər və miqyas

Açıq mənbələrin məlumatına görə, zərbələr əsasən bu obyektlərə yönəlib:

Fordo – uranın zənginləşdirildiyi yeraltı nüvə kompleksi. Zərbələr bu obyektin nüvə silahı üçün material istehsalı imkanlarını sıradan çıxarmağa yönəlib.

Natanz – ölkənin ən böyük uran zənginləşdirmə mərkəzi. Buraya endirilən zərbə, İranın əvvəlki zərbələrdən sonra bərpa etdiyi istehsal xətlərini dayandırmaq məqsədi daşıyıb.

İsfahan – nüvə materiallarının və istehsal komponentlərinin saxlanıldığı mərkəz. Zərbələrin məqsədi, İranın qısa müddətdə nüvə silahı hazırlamaq imkanını məhdudlaşdırmaq olub.

Bu əməliyyatlar yüksək dəqiqlik, geniş kəşfiyyat məlumatları və koordinasiya ilə həyata keçirilib, mülki infrastruktura minimum zərər vurulub.

ABŞ və İsrail: rejim dəyişikliyi deyil, təhlükələrin neytrallaşdırılması

ABŞ administrasiyası açıq şəkildə bildirib ki, “bizim hədəfimiz İranda rejim dəyişikliyi deyil. Hədəfimiz İranın nüvə proqramını məhdudlaşdırmaq və müttəfiqlərimizin təhlükəsizliyini təmin etməkdir”. Bu mövqe regionda xaosun qarşısını almağa və mümkün diplomatik həll yollarını açıq saxlamağa yönəlib.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu da bəyan edib: “İsrail Tehranda hakimiyyətin dəyişməsini istəmir. Bizim əsas məqsədimiz İranın nüvə silahına sahib olmasının qarşısını almaqdır”. İsrailin strategiyası yalnız birbaşa təhlükələrin zərərsizləşdirilməsinə yönəlib.

İranda rejim dəyişikliyi niyə təhlükəlidir?

Son onilliklərin təcrübəsi göstərir ki, Yaxın Şərqdə mürəkkəb siyasi və etnik sistemlərdə rejim dəyişikliyi region üçün fəlakətli nəticələr doğura bilər. Ən bariz nümunə 2003-cü ildə İraqda rejimin devrilməsi nəticəsində:

dövlət institutları dağıldı;

vətəndaş müharibəsi və məzhəb zəmində zorakılıq başladı;

"İslam Dövləti" kimi terror təşkilatlarının meydana çıxması üçün münbit şərait yarandı.

İran kimi çoxmillətli və çoxkonfessiyalı ölkədə rejim boşluğu daha genişmiqyaslı və qanlı qarşıdurmalara, regionun tam destabilizasiyasına və ekstremist qrupların güclənməsinə gətirib çıxara bilər. ABŞ və İsrail bu riskləri nəzərə alaraq, açıq şəkildə bildirirlər ki, onların məqsədi hakimiyyətin dəyişdirilməsi deyil, konkret təhlükələrin qarşısının alınmasıdır.

ABŞ və İsrail regionda güc və təmkin arasında balans axtarırlar. Onların əməliyyatları İranda yalnız hərbi və nüvə infrastrukturunu hədəf alır, siyasi sistemə qarşı yönəlmir. Rejim dəyişikliyi hədəfi olmadan həyata keçirilən bu strategiya regionun sabitliyinin qorunmasına, eyni zamanda İranın nüvə ambisiyalarının qarşısının alınmasına xidmət edir.

TƏHLİL ANALİTİK QRUPU