Ekspert: “Minsk qrupunun ləğvi Vaşinqtonda rəsmi şəkildə elan oluna bilər” - AÇIQLAMA

“Prezident İlham Əliyev, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və ABŞ prezidenti Donald Tramp arasında Vaşinqtonda keçiriləcək danışıqların əsas mövzusu Bakı ilə İrəvan arasında sülh sazişinin imzalanmasının perspektivləri, Zəngəzur dəhlizi, ATƏT-in Minsk Qrupunun buraxılması və Ermənistan Konstitusiyasına dəyişikliklər ola bilər”.

Bu fikirləri Təhlil.az-a açıqlamasında Cənubi Qafqaz Araşdırmaları Mərkəzinin direktoru, Valday Diskussiya Klubunun eksperti Fərhad Məmmədov bildirib.

Ekspert deyib ki, ki, son həftələrdə ABŞ Ermənistan-Azərbaycan münasibətləri ilə bağlı proseslərə daha aktiv şəkildə qoşulub və öz maraqlarını açıq şəkildə nümayiş etdirməyə başlayıb.

Onun sözlərinə görə, bu fəaliyyətin əsas özəlliyi ondan ibarətdir ki, ABŞ prosesə hansısa “formal vasitəçi” statusunda deyil, daha çox siyasi maraq sahibi kimi yanaşır və ikitərəfli formatı pozmadan dialoqun önünü açır:

“Amerikanın marağı var. Bu, əsasən Trampın şəxsi siyasi marağıdır. Çünki bu gün dünyanın istənilən ölkəsi – Rusiya, İran, Çin, hətta Şimali Koreya belə ABŞ prezidenti ilə təmas qurmaq yolları axtarır. Əgər indi Ermənistan-Azərbaycan məsələsi Trampın diqqət dairəsinə düşübsə, bu fürsət boş buraxılmamalıdır.

Ekspert hesab edir ki, bu mərhələdə Vaşinqtonun oynaya biləcəyi konstruktiv rolu reallaşdırmaq üçün təşəbbüs yenə də yalnız Bakı və İrəvanın əlindədir: “ABŞ-nin təklif etdiyi təşviqedici addımları qəbul etmək, manipulyasiya cəhdlərindən isə nəzakətli şəkildə imtina etmək lazımdır. Düşünürəm ki, Azərbaycan və Ermənistan rəhbərliyi artıq bunu anlayır. Prezident İlham Əliyev ikitərəfli formatda danışıqları irəli aparmaqla məhz bunu hədəfləyib. Ermənistan isə bu yanaşmaya yalnız 2023-cü ilin sonunda gəlib, nəticədə 2024-cü il faktiki olaraq itirilib. Hazırda mövcud olan qarşılıqlı təmas formatı isə bilavasitə Azərbaycanın təşəbbüsüdür”.

Fərhad Məmmədovun fikrincə, Vaşinqtonda nəzərdə tutulan görüşün gündəliyində əsas məsələ Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh sazişinin imzalanması olacaq:

“Həmin sənədin mətni artıq razılaşdırılıb. Prezident İlham Əliyev də Qlobal Media Forumda sənədin paraflanması istiqamətində pozitiv irəliləyişlərin olduğunu açıqlayıb. Sülh sazişi ilə bağlı Azərbaycanın iki əsas şərti var ki, onlardan biri Ermənistan konstitusiyasına dəyişiklik, digəri isə ATƏT-in Minsk qrupunun buraxılmasıdır. Ermənistanın konstitusiyasında dəyişiklik yaxın gələcəkdə real görünmür.

Buna görə də daha yaxın perspektivdə reallaşdırıla biləcək addım Minsk qrupunun buraxılması ilə bağlı məsələdir və hesab edirəm ki, bu məsələ ilin sonuna doğru Helsinkidə keçirilməsi planlaşdırılan ATƏT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının toplantısına qədər həll edilə bilər. Bunun üçün sentyabr ayına qədər Ermənistan və Azərbaycanın xarici işlər nazirləri tərəfindən Minsk Qrupunun buraxılmasına dair birgə bəyanat verilə bilər. Bu həm texniki, həm də siyasi baxımdan reallaşdırılması mümkün olan addımdır və Vaşinqton görüşündə də bu məsələ gündəmə gətirilə bilər”.

O vurğulayıb ki, Vaşinqtondakı danışıqlarda mühüm mövzulardan biri də regionda kommunikasiyaların açılması olacaq: “Prezident İlham Əliyev Qlobal Media Forumda Azərbaycanın bu məsələyə yanaşmasını bir daha təsdiqlədi. Söhbət Zəngəzur dəhlizində manesiz keçid və beynəlxalq təhlükəsizlik təminatlarından gedir. ABŞ-nin Ermənistan ərazisində bu layihə ilə bağlı fəallaşması da Vaşinqtonda müzakirə mövzusuna çevrilə bilər. Bu, artıq Ermənistanın ABŞ ilə ayrıca danışıq aparmalı olacaq məsələdir”.

Rasim Babayev